Czy można przyjmować
tabletki antykoncepcyjne
przy żylakach?

Żylaki – co to jest?

Żylaki najczęściej pojawiają się na kończynach dolnych. Są to patologiczne wydłużenia i poszerzenia żył, skutkujące ich krętym przebiegiem. W ten sposób zaczynają być one widoczne pod skórą. Do powstawania żylaków przyczyniają się osłabienie ścian naczyń żylnych i niewydolność zastawek, których zadaniem jest „dopilnowanie”, aby krew płynęła tylko w jednym kierunku (do serca) i nie cofała się. Żylaki nie pojawiają się nagle, ale mogą rozwijać się latami jako efekt predyspozycji genetycznych oraz prowadzonego stylu życia.

• żylaki naczyń powierzchownych – tworzy je siatka kręto ułożonych żyłek, widocznych pod skórą. Zazwyczaj pojawiają się w dołach podkolanowych lub w bocznych częściach łydek i ud. Nie powodują dolegliwości bólowych i raczej nie wywołują obrzęków (choć może się to zdarzyć),
• żylaki głównych pni żylnych – najczęściej dotyczą żył: odpiszczelowej (wtedy uwidaczniają się na przyśrodkowej części nóg) oraz strzałkowej (wtedy zajmują tylny obszar łydki). Takim żylakom towarzyszą objawy przewlekłej niewydolności żylnej, czyli dolegliwości takie jak obrzęki, ból, skurcze, ciężkość nóg.

Różnica między żylakami a pajączkami

Pajączki naczyniowe są to drobne zmiany w postaci poszerzonych żyłek znajdujących się bezpośrednio pod skórą. Manifestują się jako cienkie „nitki” w kolorze ciemnoczerwonym, niebieskawym lub fioletowym. Powstają w wyniku poszerzenia i uszkodzenia naczyń krwionośnych, ale są bardziej powierzchowne niż żylaki i raczej nie towarzyszą im żadne dolegliwości. Żylaki – w przeciwieństwie do pajączków – powodują zmiany struktury żył, które w rezultacie stają się grube, wypukłe i wyraźnie widoczne pod skórą. Jest to nie tylko defekt kosmetyczny, lecz także alarmujący objaw dla zdrowia. W zaawansowanym stadium żylaki mogą prowadzić do zapalenia żył powierzchownych – bardzo bolesnego schorzenia, w którym obecne są twarde zgrubienia z towarzyszącym zaczerwienieniem. Na szczęście zwykle nie jest ono zagrożeniem dla życia i da się skutecznie leczyć lekami przeciwzapalnymi¹. Z kolei pajączki stanowią głównie problem natury estetycznej, choć należy je również obserwować i wszelkie zmiany konsultować z lekarzem.

Żylaki – dlaczego się pojawiają?

Główną przyczyną tworzenia się żylaków jest niewydolność żylna związana z nieprawidłowościami zastawek żylnych, np. z ich uwarunkowaną genetycznie zbyt małą liczbą, a także z uszkodzeniami bądź postępującym zużyciem. Wówczas wewnątrz naczyń gromadzi się krew, co powoduje rozciąganie żył w różne strony i prowadzi do żylaków. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być również osłabienie ścian żylnych, co również zwiększa podatność na rozciąganie¹.

Poza skłonnościami genetycznymi istnieje wiele innych czynników, które mogą przyczyniać się do powstawania żylaków:

• wiek (ryzyko rośnie z upływem czasu),
• płeć (żylaki częściej dotyczą kobiet),
• nadwaga i otyłość,
• ciąża i poród,
• palenie papierosów,
• częste noszenie ciężarów,
• zbyt mała aktywność fizyczna,
• narażenie na wysoką temperaturę (np. gorące kąpiele, opalanie się),
• długie siedzenie lub stanie (związane np. z rodzajem pracy),
• noszenie niewygodnego obuwia.

Palisz? Przeczytaj nasz poradnik >> Do pojawiania się żylaków mogą też przyczyniać się wahania hormonalne, co jest szczególnie widoczne w czasie ciąży. Stąd wiele kobiet wychodzi z założenia, że tabletki antykoncepcyjne również zwiększają ryzyko tego problemu. Nie jest to jednoznaczne, jednak antykoncepcja hormonalna jest czynnikiem wpływającym na układ krążenia, więc wszelkie obawy zawsze należy konsultować z lekarzem.

Żylaki a tabletki antykoncepcyjne

Jeśli kobieta ma żylaki i zamierza korzystać z antykoncepcji hormonalnej, powinna omówić swoją sytuację z ginekologiem. Lekarz przeanalizuje wszystkie czynniki dotyczące pacjentki, takie jak wiek, dolegliwości, przyjmowane leki, tryb życia, nałogi czy historię chorób w rodzinie (np. incydenty zakrzepicy żylnej lub tętniczej). Dokładny wywiad pomoże zdecydować, jaki rodzaj tabletek antykoncepcyjnych będzie dla kobiety najbezpieczniejszy. Panie z żylakami mogą też rozważyć ich leczenie, co może podnieść komfort życia.

Czy antykoncepcja może powodować żylaki i zakrzepy krwi?

Antykoncepcja hormonalna – jako jedno z największych osiągnięć XX wieku w obszarze zdrowia publicznego – bardzo zmieniła życie kobiet. Jednak, jak każdy lek, również tabletki antykoncepcyjne mogą powodować działania niepożądane, wśród których wymienia się zwiększenie ryzyka wystąpienia zakrzepicy żylnej i/lub tętniczej. Wpływa na to obecność estrogenów, a także kombinacja estrogenu i progestagenu w antykoncepcji dwuskładnikowej. Skłonność do zakrzepów może się zwiększać po połączeniu działania leków hormonalnych z uwarunkowaniami genetycznymi oraz przy bezpośrednim działaniu doustnej antykoncepcji na układ krzepnięcia krwi. Same tabletki antykoncepcyjne w niewielkim stopniu zwiększają możliwość wystąpienia zakrzepów. Ryzyko to jednak znacznie wzrasta w połączeniu z uwarunkowaną genetycznie nadkrzepliwością, z otyłością i paleniem papierosów².

Kiedy pojawiają się żylaki, należy przede wszystkim zbadać swoją historię rodzinną pod tym kątem, zweryfikować tryb życia i stan zdrowia, a także przyjmowane leki. Pamiętajmy, że hormony zawarte w tabletkach antykoncepcyjnych (estrogen i progestagen) hamują owulację, zapobiegając ciąży, ale mogą powodować zaburzenia krzepnięcia, szczególnie u kobiet, które mają do tego predyspozycje.

Przy żylakach lepiej zachować ostrożność w wyborze antykoncepcji, szczególnie gdy w rodzinie występowały przypadki zakrzepicy żył powierzchownych, zakrzepicy żył głębokich lub zatorowości płucnej. Taka sytuacja może oznaczać skłonność do koagulopatii, czyli stanu, który zwiększa ryzyko zaburzeń krzepnięcia krwi.

Czy zaprzestanie przyjmowania antykoncepcji sprawi, że żylaki znikną?

Trudno jednoznacznie stwierdzić, jak zachowają się żylaki, które pojawiły się w trakcie stosowania antykoncepcji hormonalnej, kiedy kobieta ją odstawi. Prawdopodobnie z czasem staną się jaśniejsze i mniej widoczne, ale raczej nie można liczyć na to, że znikną całkowicie. Często jednak złagodzeniu ulegają wywołane przez żylaki objawy, takie jak bóle czy obrzęki kończyn dolnych. Ponadto można poddać się leczeniu żylaków, które wykazuje dużą skuteczność i nie jest zbyt uciążliwe. Metodę terapii dobiera lekarz po wcześniejszym zdiagnozowaniu choroby, np. w badaniu USG metodą Dopplera, co pozwala ocenić stopień zaawansowania żylaków.

Jaka antykoncepcja przy żylakach?

Jak wiemy, odczuwanie popędu seksualnego to sprawa indywidualna. Tak samo wpływ różnych czynników na libido może być inny u każdego człowieka. To, co u jednej osoby zwiększa ochotę na seks, u innej może pozostawać obojętne, a nawet tę ochotę zmniejszać. Przykładem takiego czynnika mogą być tabletki antykoncepcyjne, które na liście działań niepożądanych mają wpisany wpływ na libido. Jednak oznacza to, że takie działanie może wystąpić, ale nie musi, a większość kobiet przyjmujących antykoncepcję hormonalną nie obserwuje ich wpływu na swój popęd seksualny.

Warto przy tym zaznaczyć, że główną rolą tabletek antykoncepcyjnych jest zapobieganie niechcianej ciąży. To sprawia, że kobieta może podczas zbliżenia czuć się bardziej komfortowo i bezpiecznie. Jeśli więc nie dotyczą jej wspomniane działania niepożądane, to taka antykoncepcja sprawi, że przyjemność i radość z seksu będą jeszcze większe. Sprawdź, jaką antykoncepcję stosować po 40. roku życia >>

Jak zmniejszyć ryzyko żylaków i zakrzepów krwi?

Jak w przypadku każdej choroby, lepiej zapobiegać, niż leczyć – dlatego warto przeciwdziałać żylakom, zanim pojawią się ich pierwsze objawy. Poniższe metody i nawyki pozwolą zmniejszyć ryzyko zakrzepów i związanych z nimi powikłań:

• rezygnacja z papierosów i alkoholu,
• regularna aktywność fizyczna,
• zrzucenie zbędnych kilogramów,
• zdrowa dieta, nawadnianie organizmu,
• unikanie długiego siedzenia i stania,
• prawidłowa pozycja podczas siedzenia (unikanie zakładania nogi na nogę),
• odpoczywanie z uniesionymi nogami,
• unikanie niewygodnego obuwia,
• ograniczanie ekspozycji na słońce,
• unikanie gorących kąpieli,
• badanie naczyń krwionośnych, zwłaszcza przy dodatnim wywiadzie rodzinnym.

Trzeba jeszcze raz podkreślić, jak ważne jest omówienie z ginekologiem problemów z krzepnięciem krwi – własnych i dotyczących osób w rodzinie. Warte rozważenia są również testy genetyczne. Wiedza uzyskana we wszystkich badaniach pomoże lekarzowi dobrać antykoncepcję maksymalnie bezpieczną dla pacjentki. Dowiedz się więcej o zakrzepicy >>

Czy można przyjmować tabletki
antykoncepcyjne przy żylakach?

Mimo że u kobiet stosujących tabletki antykoncepcyjne możliwość pojawienia się zakrzepów krwi wzrasta, ryzyko takie w dalszym ciągu pozostaje niewielkie. Najważniejsze jest to, aby ginekolog wiedział o wszystkich możliwych czynnikach, które mogłyby u pacjentki potęgować ryzyko incydentów zakrzepowo-zatorowych. Do takich czynników mogą należeć żylaki, zwłaszcza gdy w rodzinie zdarzały się przypadki zakrzepicy lub zatorowości płucnej. Wówczas antykoncepcja jednoskładnikowa bez estrogenu wydaje się lepszym i bezpieczniejszym wyborem.